‘Ik kan me de boeken die ik heb gelezen niet meer herinneren, dan de maaltijden die ik heb gegeten’ schreef de beroemde essayist Ralph Waldo Emerson; ‘toch hebben ze me gemaakt.’ Om dat te kunnen zeggen moet je heel veel boeken lezen. Maar om het zelf te ervaren zijn een paar boeken meer dan genoeg.
Niets heeft zoveel potentie om het leven te veranderen als een stuk papier van tien of twintig euro. Daarom deel ik ter ere van mijn 35e verjaardag mijn favoriete boeken, waarvan ik weet dat, zoals Emerson zei, ze me hebben gemaakt.
Dit zijn de boeken die ik zonder twijfel opnieuw zou lezen (in willekeurige volgorde):
1. Start With Why
Simon Sinek’s boek over de gouden cirkel staat hoog op het lijstje vanwege de impact die het heeft gehad op mijn leven. De meest succesvolle bedrijven zijn in staat om niet alleen uit te leggen WAT ze doen, maar – nog veel belangrijker – WAAROM ze iets doen. Het werkt als een filter voor keuzes en een drijfveer van acties. Leven vanuit een waarom is trouwens ook op het individu van toepassing. Bijvoorbeeld door bij een bedrijf te gaan werken wat aansluit bij je persoonlijke overtuigingen.
2. Run or Die
Kilian Jornet is de reden dat ik voorgoed het monotone asfalt achter me liet en de stoffige onverharde paadjes oprende. In zijn memoir beschrijft hij in detail met welke hoogte- en dieptepunten een langeafstandsloper – letterlijk – te maken krijgt en inspireert hij om de wijde wereld in te trekken en de pijn en het discomfort te omarmen.
3. Ego is the Enemy
Ryan Holiday’s boek Ego is the Enemy is één van de meest confronterende op mijn lijst. Tijdens het lezen kom je oog in oog te staan met je grootste vijand; het ego. Waarschuwingen en inspirerende verhalen wisselen elkaar in rap tempo af, waarbij je continue het gevoel hebt dat je in een spiegel kijkt die elke onzuiverheid blootlegt. Pijnlijk voor het ego, maar oh zo goed voor de ziel.
4. Thinking, Fast and Slow
Daniel Kahneman en Amos Tversky schreven samen dit briljante boek over de (ir)rationaliteit van ons brein. Aan de hand van talloze voorbeelden leggen ze uit hoe ons systeem 1 denken (snel) en ons systeem 2 denken (langzaam) ons voortdurend in de weg zitten, in de meest alledaagse situaties. Leerde mij om iets vaker te twijfelen aan wat ik denk te zien.
5. Mind for Numbers
Barbara Oakley is expert op het gebied van leren en legt in deze handige gids uit hoe het brein informatie verwerkt en opslaat. Een must-read voor iedereen die graag op een efficiënte en effectieve manier wil leren.
6. Never Split the Difference
Chris Voss is jarenlang onderhandelaar geweest bij de FBI en deelt in nagelbijtende verhalen de fijne kneepjes van het vak. Belangrijkste les: alles in het leven is onderhandelbaar en inlevingsvermogen is daarbij je grootste wapen.
7. Chop Wood, Carry Water
Joshua Medcalf heeft in dit fictieve verhaal zoveel wijsheid verpakt, dat je het meerdere keren moet lezen. Gelukkig wil je dat ook, want het is lekker vlot en pakkend geschreven. De hoofdpersoon John leert van zijn Samoerai-meester waardevolle lessen in zijn zoektocht naar meesterschap en een zinvol leven. Mooiste zin: ‘Mijn waarde komt van wie ik ben, niet van wat ik doe.’
8. Into Thin Air
Jon Krakauer werkte voor Outside Magazine toen hem gevraagd werd of hij mee wilde met de 1996 Everest-expeditie. Wat hij daar meemaakte staat opgetekend in dit huiveringwekkende ooggetuigenverslag van een ramp waarbij tientallen klimmers voor hun leven vochten in de ijle lucht, nadat ze door een storm overvallen werden. Raakt je in het hart.
9. Prisoners of Geography
Tim Marshall’s boek heb ik al aan veel mensen aangeraden en uitgeleend. Het is een heel andere kijk op globale politiek – die zich normaal op de leiders richt – waarbij de geografie van een natie centraal staat. Met empathie leer je kijken naar landen die ‘gevangen’ zitten op hun grondgebied. Soms ten goede en soms ten kwade. Zo is de wereldmacht van Amerika deels te danken aan de eiland-achtige ligging tussen twee oceanen; is Ruslands behoefte aan een bufferzone te verklaren door het ontbreken van natuurlijke grenzen (zoals bergketens en rivieren); en is de strijd in het Midden-Oosten te duiden door de invloed van koloniale grootmachten en hun fictieve grenzen daarin mee te nemen. Voor wie de wereld beter wil begrijpen en zijn inlevingsvermogen wil aanscherpen is dit een absolute aanrader.
10. The Five Regrets of Dying
Bronnie Ware zat jarenlang aan het sterfbed van terminale patiënten en verzamelde in haar memoir waar zij het meeste spijt van hadden. De verhalen dringen door tot in de ziel en helpen je om een spijtige toekomst te voorkomen, zodat je nooit hoeft te zeggen: ‘Ik wou dat ik de moed had gehad om een leven te leiden dat trouw is aan mezelf; dat ik niet zo hard gewerkt had, dat ik de moed had om mijn gevoelens te uiten, dat ik contact had onderhouden met mijn vrienden; dat ik mezelf had toegestaan om gelukkiger te zijn.’
11. The Comfort Crisis
Michael Easter trekt je letterlijk uit de comfortzone met zijn boek over de comfort crisis waar we middenin zitten. Wat goed is, want zo blijken kou, inspanning, honger en andere vormen van discomfort precies datgene te zijn wat we nodig hebben voor een gezond en gelukkig leven. Hij legt ook meteen uit welke uitdagingen je kunt aangaan om mentaal en fysiek gezonder te worden, waarom beweging zo belangrijk is, en wat de voordelen van langere periodes niet eten zijn.
12. The Privileged Planet
Guillermo Gonzalez en Jay W. Richards schreven dit wetenschappelijke boek over de bevoorrechte positie van onze planeet in het universum. Komt hierop neer: we bevinden ons niet alleen op één van de weinige leefbare plekken in het heelal, maar ook nog eens op de perfecte plek om ons daarover te verwonderen. Ons thuis is namelijk uitermate geschikt voor observatie van het grote geheel.
13. De Bullet Journal Methode
Ryder Carroll’s boek draait om intentioneel handelen; de dingen uit je hoofd halen, ze op papier zetten en uitvoeren, of weer wegstrepen als ze overbodig zijn geworden. Deze praktische gids beschrijft de door hem opgezette bullet journal methode, die ik nog steeds (bijna) elke dag gebruik om dingen gedaan te krijgen.
14. Into the Woods
John Yorke legt in dit boek de anatomie van simpele fabels en blockbuster-bioscoopfilms bloot. Dat op zich maakt het al een interessant boek om te lezen, maar de diepere les die ik eruit haalde is dat ieder karakter een ‘need’ en een ‘want’ heeft. Wat wil zeggen dat wat we verlangen niet altijd is wat we nodig hebben. Verder valt op dat de held altijd een crisis nodig heeft om in beweging te komen, waarbij de verlossing pas na het dieptepunt komt. Is het nog nodig om de analogie met ons eigen leven expliciet onder woorden te brengen?
15. De zin van het bestaan
Victor Frankl werd als Oostenrijkse Jood opgesloten in Auschwitz en ervoer alle verschrikkingen waar het concentratiekamp om bekend staat. In die ellende vormde hij de essentie van zijn logotherapie: ‘Alles kan van een mens worden afgenomen behalve één ding: de laatste van de menselijke vrijheden – om je houding te kiezen tegenover alle mogelijke omstandigheden, om je eigen weg te kiezen.’ Dat is de zin van ons bestaan.
16. Eat & Run
Ultraloper Scott Jurek bewijst in zijn memoir dat hij meer machine is dan mens. Zelfs met blessures die de meeste sporters maanden op de bank houden is hij in staat om niet alleen aan wedstrijden mee te doen, maar ze zelfs te winnen. Komt volgens hemzelf doordat hij vegetarisch/veganistisch eet – en was voor mij voldoende om het ook een kans te geven.
17. Ultralearning
Scott Young duikt in de wereld van de ultralearners – mensen die in staat zijn om snel en effectief nieuwe dingen te leren – en laat zien dat we met een paar simpele instructies hetzelfde kunnen bereiken. Taal, wiskunde, sport, muziek, ze verdienen allemaal hun eigen aanpak en hebben gemene delers die het leren makkelijker en leuker maken.
18. De acht grote lessen van de natuur
Gary Ferguson illustreert in zijn boek dat we altijd met de natuur verbonden zijn geweest en laat zien hoe we die verbinding kunnen herstellen en uitdiepen. Met inzichten over tijd, het vrouwelijke, het nut van natuurrampen en nog veel meer kom je tot het diepe besef dat we zonder de natuur geen bestaansrecht hebben – en zelfs al was dat wel zo, hoe arm we dan zouden zijn.
19. Finding Ultra
Rich Roll’s memoir koop je voor de hardloopverhalen, maar blijf je lezen om het leven door de ogen van een voormalige alcoholverslaafde te bekijken. Een worsteling die eeuwig voortduurt en waarover hij leert dat we alleen maar ergens naartoe en vanaf kunnen bewegen. Vertaalt naar praktisch advies voor jou en mij: het hoeft niet altijd ultra te zijn, zolang we maar stappen in de juiste richting zetten.
20. Voorbij Band of Brothers
Richard ‘Dick’ Winters was tijdens de tweede wereldoorlog bevelvoerder over de Easy Compagnie van de 101e luchtlandingsbrigade, maar zijn memoir is meer dan een ooggetuigenverslag. Het staat vol wijze lessen over leiderschap, zoals de noodzaak om in vorm te blijven, het tonen van competentie, moed en karakter, en het leiden van voren – wat hij werkelijk deed door op een door Duitsers versterkte positie af te rennen en meer dan 300 soldaten te doden, verwonden of gevangen te nemen samen met zijn peloton. Een betere mentor als (beginnend) leider kun je niet vinden.
21. Letters From A Stoic
Tijdens het lezen van Seneca’s morele brieven aan Lucilius krijg je het idee dat je aan tafel zit bij twee goede vrienden, die geen enkel ingewikkeld thema schuwen. Met wijze raad over het standhouden te midden van verleidingen, het omgaan met pijn en tegenslag, de voorbereiding op de dood en nog veel meer is dit een fijn boek om er geregeld eens bij te pakken.
22. Leaders Eat Last
De titel van Simon Sinek’s tweede boek op deze lijst zegt eigenlijk alles al; leiders eten als laatste. In het leger sluiten de hoogste officieren achteraan in de rij, zodat de manschappen als eerste kunnen eten. Wie een goede leider wil zijn, of een goede vader, moeder, vriend, collega, moet bereid zijn om naar de mensen om zich heen te kijken en indien nodig offers te brengen. Dit boek helpt je te begrijpen waarom én hoe je dit kunt doen.
23. Walden
‘Ik ging naar het bos omdat ik bewust wilde leven’, schrijft Henry David Thoreau in zijn memoir Walden, genoemd naar het meer waaraan hij zijn huis bouwde, waar hij twee jaar en twee maanden helemaal alleen woonde. Dit boek trekt je die wereld in alsof je er zelf woont, waarbij Thoreau’s filosofie van leven met minder je doet afvragen of het niet allemaal heel anders zou kunnen.
24. Verborgen Impact
Babette Porcelijn maakt impact met haar boek, door de verborgen impact van onze voeding, kleding, vervoer en spullen in kaart te brengen. We verbruiken namelijk meer aardes dan er zijn. Net als bij een ijsberg ligt de grootste massa onder het oppervlak, dus wie effectief wil verduurzamen kijkt het beste naar de verborgen impact. De inhoud vertaalt zich goed naar andere levensgebieden: eerst de grote dingen goed doen en dan pas richten op het kleine.
25. The Great Mental Models
Shane Parish schreef deze encyclopedia-achtige boekenserie over mentale modellen (waarvan er uiteindelijk vijf delen moeten gaan uitkomen). Onze tijd en mentale rekenkracht zijn beperkt en daarom hebben we bruikbare modellen nodig die ons snel de juiste informatie geven. Dit boek helpt je om die modellen te verzamelen, zodat je betere beslissingen kunt nemen in onzekere situaties. De vele voorbeelden maken je wereldwijs en bieden een raamwerk waaraan je al je bestaande kennis kunt ophangen. Lezen dus!
26. Quiet
Susan Cain’s boek is een lofzang aan de stille krachten op het wereldtoneel. De creatievelingen die niet zo nodig de show hoeven te stelen, maar wel graag een nuttige bijdrage leveren – op hun manier. Cain, zelf introvert, deelt ook haar eigen struggles en pleit voor meer begrip en een omgeving afgestemd op de mensen buiten de spotlights.
27. Pound the Stone
Joshua Metcalfe had na het schrijven van Chop Wood, Carry Water nog voldoende wijsheid over en vertelt in Pound the Stone het verhaal van basketballer Jason, die bij een mysterieuze man en vrouw in huis trekt nadat hij is geschorst voor een overtreding. Daar leert hij dat ergens goed in worden soms wel duizend hamerslagen vraagt voordat de steen barst en het standbeeld vorm krijgt. Een bemoediging voor iedereen die bezig is met iets te bouwen wat heel veel moeite kost.
28. Stillness is The Key
Ryan Holiday’s derde boek in zijn serie vol stoïcijnse wijsheid gaat over de stilte en rust die mannen en vrouwen uit alle tijden hebben omarmd om grootse dingen te bereiken. Wie de tactieken en strategieën in dit boek omarmt zal zelf ervaren dat er geen grootheid zonder stilheid is.
29. Sizing People Up
In het leven is het belangrijk om te kunnen bepalen of iemand betrouwbaar is. Robin Dreeke helpt je daarbij. Hij werkte jarenlang als profiler bij de FBI en deelt in dit boek zes signalen die het gedrag van een ander kunnen voorspellen. Wat ik eruit haalde is dat vertrouwen niet hetzelfde is als voorspelbaarheid, en dat dit laatste soms net zo nuttig is om te bepalen of je op iemand kunt bouwen.
30. Prediker
Prediker is het Bijbelboek dat moeilijke vragen stelt over de zin van het leven. Vrijwel elke zin is een overpeinzing waard. Over toekomst en verleden: ‘Wanneer men van iets zegt: “Kijk, iets nieuws”, dan is het altijd iets dat er sinds lang vervlogen tijden is geweest.’ Over tijd en toeval: ‘Ik heb onder de zon opnieuw gezien dat niet altijd een snelle hardloper de wedloop wint, een sterke held de oorlog, dat hij die wijs is niet altijd zijn brood heeft, en hij die inzicht heeft de rijkdom, hij die bekwaam is het respect.’ Over inzet: ‘Zaai van de morgen tot de avond. Laat je hand niet rusten, want je weet niet of het zaad de ene of de andere, of elke keer ontkiemen zal.’ Sla het open, wat je levensovertuiging ook is.
31. The Happiness Equation
Neil Pasricha deelt zijn simpele formule voor geluk: niets willen + iets doen = alles hebben. Maar laat de eenvoud je niet misleiden. Als het gaat om tijd, carrière, relaties, familie en geluk heeft hij gouden tips. Wist je trouwens dat geluk slechts deels biologisch bepaalt is? De rest dat maken we zelf.
32. Perennial Seller
Zoveel in het leven is op de korte termijn gericht, dat Ryan Holiday’s boek Perennial Seller een echte verademing is. Ten diepste gaat het over het maken van groenblijvende creaties (perennial = groenblijvend). Een echte aanrader voor iedereen die een bedrijf, boek, film, muzieknummer of wat dan ook wil maken dat blijvend is.
33. Hidden Treasures in the Book of Job
Hugh Ross laat zien dat er meer in het Bijbelboek Job te vinden is dan een uiteenzetting over het menselijk lijden. Bekeken vanuit een creationeel oogpunt, geeft zijn boek talloze inzichten over het leven van mensen en dieren op onze planeet, die echt de moeite waard zijn.
34. Sapiens
Yuval Noah Harari’s is niet het beste ‘big history’ boek wat ik heb gelezen (dat is wat mij betreft de ‘The Dawn of Everything’, gevolgd door ‘Lessons Of History’). Toch staat deze op de lijst, vanwege het leesgemak, zodat je vrij letterlijk door de tijd heen vliegt. Best nuttig als je snel het grote plaatje van de mensheid wilt zien.
35. The Shortness of Life
Lucius Annaeus Seneca peinsde tweeduizend jaar geleden over het leven en formuleerde een ijzersterk essay over het meest kostbare bezit wat we hebben; onze tijd. Anders dan geld kunnen we het nooit vermeerderen of terugpakken. Dus moeten we het goed investeren, want zo zegt Seneca, ‘het leven is lang genoeg als je weet hoe je het gebruiken moet.’